เรียนจัดฟัน (ตามที่มโน) สามารแบ่งได้ตามนี้

1. เรียนจัดฟันในระบบ

• เรียนในประเทศ
• เรียนต่างประเมศ

2) เรียนจัดฟันนอกระบบ

• เรียนจัดฟันนอกระบบแบบคอร์สสั้นๆ (Holiday Course)
• เรียนจัดฟันนอกระบบแบบคอร์สสั้น (Short Course)
• เรียนจัดฟันนอกระบบแบบคอร์สยาว (Long Course)
• เรียนจัดฟันนอกระบบแบบคอร์สออนไลน์ (Online Course)

1) เรียนจัดฟัน ในระบบ

เรียนจัดฟันในระบบ คือ การเรียน และ เทรน เพื่อเป็นทันตแพทย์จัดฟัน โสยส่วนใหญ่ ต้องเรียนอย่างน้อย 2 ปี ขึ้นไป แต่ไม่เกิน 5 ปี ซึ่งดำเนินการสอนโดยคณาจารย์ที่มีคุณวุฒิสูง มีความรู้ความชำนาญ เกี่ยวกับทันตกรรมจัดฟันมาอย่างดี ซึ่งเราก็สามารแบ่งออกได้เป็น 2 แบบ คือ

• เรียนในประเทศ ในปัจจุบัน การเรียนการสอนประเภทนี้มีทั้งในมหาวิทยาลัยเอกชนหรือ รพ.เอกชนขนาดใหญ่ และ ในมหาวิทยาลัยของรัฐฯ ซึ่งสามารถหาข้อมูลได้ในเวปไซต์ของมหาวิทยาลัยที่เราสนใจ เช่น มหาวิทยามหิดล

• เรียนต่างประเมศ ลักษณะก็จะคล้ายกับที่เรียนภายในประเทศ  ซึ่งสถานที่เรียนก็สามารถหาได้จาก  เว็บไซต์   นี้ได้นะครับ

2) เรียนจัดฟัน นอกระบบ

คือ การเรียน และ เทรน เพื่อ ให้ทันตแพทย์ทั่วไป หรือ ทันตแพทย์เฉพาะทางสาขาอื่นที่ต้องการเพิ่มศัดยภาพในการทำงานด้านจัดฟันได้ ระยะเวลาเรียนก็จะแล้วแต่ละสถานที่เรียนจัดตั้งหลักสูตรขึ้นมาโดยจะแปลผันตั้งแต่ระดับเป็นเพียงไม่กี่วันจนถึงระดับที่มากกว่า 2 ปี ดำเนินการสอนโดยทันตแพทย์ทั่วไปที่มีประสบการณ์ ไปจนถึงทันตแพทย์จัดฟัน ที่ มีความรู้ความชำนาญ เกี่ยวกับทันตกรรมจัดฟัน ซึ่งเราก็สามารแบ่งออกได้ประมาณ 5 แบบ คือ

เรียนจัดฟันนอกระบบแบบคอร์สสั้นๆ (Holiday Course)

ลักษณะของคอร์สจำพวกนี้ ก็เพื่อเสริมเฉพาะเรื่อง ซึ่งความยาวคอร์สจะอยู่ที่ประมาณ  1-3 วันโดยประมาณ เช่น การปักหมุด การใช้ cl.2 corrector เป็นต้น เหมาะสำหรับผู้ที่ทำงานจัดฟันอยู่แล้ว มีประสบการณ์เกี่ยวกับการจัดฟัน แล้วต้องการที่จะมา update ความรู้ หรือมาศึกษาเทคนิกใหม่ๆที่เรายังไม่เคยรู้มาก่อน สรุปคือ คอร์สลักษณะนี้ควรจะเป็นทันตแพทย์ที่มีประสบการณทางด้านการจัดฟันมามากพอสมควร

เรียนจัดฟันนอกระบบแบบคอร์สยาวปานกลาง (Medium Course)

ความยาวคอร์สจะอยู่ที่ประมาณ 12 – 18 เดือน ผู้เรียนจะ

• ได้ความรู้ ความเข้าใจพื้นฐานเกี่ยวกับทันตกรรมจัดฟันมากขึ้น แต่ยังไม่เพียงพอที่จะครอบคลุมความรู้ทั้งหมดที่จำเป็นต้องใช้ประกอบในการตัดสินใจในการวางแผนการรักษาอย่างถูกต้องและครอบคลุมทุกมิติของการรักษา
• ได้ทำแล็บเกี่ยวกับการจัดฟัน (Typodont) เพื่อความเข้าใจใน Mechanics of tooth movement ได้สัมผัสและรู้สึกที่ใกล้เคียงกับการทำในคนไข้จริงมากขึ้น ซึ่งจะไม่ได้เห็นแต่ในรูปแบบที่เรียนระยะสั้น  ได้ฝึกหัดใช้เครื่องมือเกี่ยวกับการจัดฟันแบบพื้นฐาน เช่น การติดเครื่องมือ ตำแหน่งการติดเครื่องมือ การใช้เครื่องมือจัดฟัน เช่น คีมจัดฟันต่างๆ การใช้ O Ring, Power Chain, Rubber Band, Brackets และอื่นๆ เป็นต้น
• ได้ดูเคสจัดฟันในคลินิกมากขึ้น เพื่อให้ผู้เรียนได้ทำความเข้าใจรู้จักการนำความรู้มาประยุกต์ (Application) ใช้กับในคลินิกจริง ว่าวิธีการคิด วิเคราะห์ สังเคราะห์แผนการรักษา ขั้นตอนการรักษา การจบเคส (Begin with the end in mind) และสุดท้ายการ retention

คอร์สเรียนจัดฟันนอกระบบแบบคอร์สยาวปานกลาง นั้นก็ถือว่าดีขึ้นมาระดับหนึ่ง ซึ่งถ้าผู้เรียน ขยัน ศึกษาเพิ่มเติมมากสักหน่อย รู้จักถามผู้รู้ เมื่อมีข้อสงสัย ก็สามารถจบไปแล้วไปเป็นหมอจัดฟันที่ได้

เรียนจัดฟันนอกระบบแบบคอร์สยาว ความยาวคอร์สจะอยู่ที่ประมาณ 24-30 เดือน (Long Course)

ความยาวคอร์สจะอยู่ที่ประมาณ 24-30 เดือน ผู้เรียนจะ

• ได้ความรู้ ความเข้าใจพื้นฐานเกี่ยวกับทันตกรรมจัดฟันมากขึ้นกว่าแบบปานกลางซึ่งจะครอบคลุมความรู้ทั้งหมดที่จำเป็นต้องใช้ประกอบในการตัดสินใจในการวางแผนการรักษาอย่างถูกต้องและครอบคลุมทุกมิติของการรักษา เช่น ผู้เรียนจะได้เรียนไม่ใช่แค่เกี่ยวกับทันตกรรมจัดฟัน แต่จะได้เรียนรู้เกี่ยวกับวิธีการ educate คนไข้ที่มีปัญหาทางด้าน Muscle Function and Habit โดยการทำ OMT (Orofacial Myofunctional Therapy) ซึ่งในการเรียนนี้หัวข้อเรียก Muscle Win Concept (OWC) นอกจากนี้ผู้เรียนยังจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับเครื่องมือที่ใช้ช่วยในการจัดฟัน เช่น  TADs (Temporary Anchorage Devices) FORSUS เพื่อใช้ในการแก้ไข Cl/2 แต่ที่สำคัญกว่านั้นผู้เรียนจะได้เรียนรู้การนำ Forsus มาประยุกต์ใช้เป็น Anchorage ในการปิดช่องว่างมากๆเช่นการปิดช่องว่างฟันล่างในคนไข้ Cl.2 เป็นต้น
• ได้ทำแล็บเกี่ยวกับการจัดฟัน (Typodont) เพื่อความเข้าใจใน Mechanics of tooth movement ได้สัมผัสและรู้สึกที่ใกล้เคียงกับการทำในคนไข้จริงมากขึ้นและละเอียดมากขึ้น ได้ฝึกหัดใช้เครื่องมือที่ช่วยในการจัดฟัน เช่น FORSUS, TADs wfhฝึกหัดดัดลวดในสถาณการณ์ต่างๆมากขึ้น เพื่อให้เนื้อหาครอบคลุม ปัญหาเกี่ยวกับการจัดฟันให้มากที่สุด ซึ่งจะไม่ได้เห็นแต่ในรูปแบบที่เรียนระยะสั้นและปานกลาง  ได้ฝึกหัดใช้เครื่องมือเกี่ยวกับการจัดฟันแบบพื้นฐาน เช่น การติดเครื่องมือ ตำแหน่งการติดเครื่องมือ การใช้เครื่องมือจัดฟัน เช่น คีมจัดฟันต่างๆ การใช้ FORSUS, TADs, O Ring, Power Chain, Rubber Band, Brackets และอื่นๆ เป็นต้น
• ได้ดูเคสจัดฟันในคลินิกมากขึ้นกว่าทั้งทั้งสองแบบที่กล่าวมาแล้ว เพื่อให้ผู้เรียนได้ทำความเข้าใจรู้จักการนำความรู้มาประยุกต์ (Application) และ บูรณาการ (Integration)ความรู้มาใช้กับในคลินิกจริง ว่าวิธีการคิด วิเคราะห์ สังเคราะห์แผนการรักษา ขั้นตอนการรักษา การจบเคส (Begin with the end in mind) และสุดท้ายการ retention โดยผู้เรียนต้องฝึกหัดคิด วิเคราะห์ สังเคราะห์ ต่างๆเทียบเท่ากับทันตแพทย์ที่เรียนในระบบ
• ได้ฝึกหัดทำ Case Presentation เริ่มต้นจากเรียนรู้การเก็บข้อมูลที่ถูกต้องและครบถ้วน เช่น models ถ่ายรูป การทำ ceph analysis  การวิเคราะห์และสังเคราะห์ Growth Pattern ของคนไข้ การทำ SCA (Spaces Condition and Anchorage Analysis) เพื่อในการวางวิเคราะห์ปรัมาณ Anchorage ที่ต้องการ (Anchorage Needed) โดยต้องรู้จักการเลือกใช้เครื่องมือโดยเฉพาะเครื่องมือเสริมที่ถูกต้อง กล่าวคือ ต้องมีประโยชน์สูงสุดทั้งคนไข้และตัวทันตแพทย์เอง  ฝึกหัดการวางแผนการรักษาแบบครอบคลุมตั้งแต่ต้นจนถึงขั้นตอนการรีเทนชั่น (Begin with the end in mind) ซึ่งเป็นเสมือนการฝึกหัดทำโจทย์คณิตศาสตร์ ต้องรู้จักกการแก้ไขปัญหาให้คนไข้มี่ง่ายที่สุดและเร็วที่สุด ประหยัดที่สุด
• ได้ลงมือปฏิบัติรักษาคนไข้ได้จริง เพื่อให้ผู้เรียนรู้จักการบูรณาการความรู้ทุกมิติทุกเรื่อง ที่กล่าวมาข้างบนมาใช้ในการปฏิบัติจริง นอกจากนี้จะฝึกหัดการพูดคุยกับคนไข้ รู้จักจิตวิทยาของคนไข้ และสามารถตอบปัญหาของคนไข้ วางแผนการรักษาเบื้องต้นได้อย่างหมอจัดฟัน ได้มีการเรียนรู้  trick technic ต่างในการจัดฟัน ซึ่งไม่สามารถสอนใน lecture ได้ทั้งหมด

การเรียนการสอนที่ MSI เป็นการเรียนจัดฟันนอกระบบแบบคอร์สยาว ความยาวคอร์สประมาณ 24-30 เดือน (Long Course) ซึ่งทีมงาน MSI ได้ร่วมกันพัฒนาหลักสูตรที่เรียกว่า ระบบ AVS ซึ่งจะครอบคลุมทุกหัวข้อที่กล่าวมาข้างต้น  ดังนั้นจึงมั่นใจได้ว่า ผู้เรียนจะสามารถนำความรู้ ความเข้าใจจากการเรียนและฝึกหัดอย่างหนักตลอดระยะเวลา 2 ปีกว่า ไปใช้ได้ในการจัดฟันในคลิกได้จริง อย่างมีแระสิทธิภาพ ประสิทธิผล (ผู้เรียนต้องปฏิบัติตามที่หลักสูตรกำหนด)

เรียนจัดฟันนอกระบบแบบคอร์สออนไลน์ (Online Course)

เนื่องจากสถานการณ์ในปัจจุบันที่มีโรคระบาดอยู่ จึงทำให้คอร์สออนไลน์เกิดขึ้นมากมาย แม้แต่ทันตกรรมจัดฟันก็มีการสอนจัดฟันผ่านทางอินเตอร์เน็ต ซึ่งการสอนออนไลน์ก็มีข้อดีอยู่มากมาย เช่น ผู้เรียนไม่ต้องเข้าห้องเลคเชอร์ ทำให้ประหยัดค่าใช้จ่ายในการเดินทาง แล้วก็ช่วยให้เกิด Social Distancing ด้วย

แต่จะว่าไปแล้วถ้าเราเปรียบเทียบเรื่องการเรียนว่ายน้ำออนไลน์ กับ การเรียนจัดฟันออนไลน์ ซึ่งมีความซับซ้อนกว่าการเรียนว่ายน้ำเยอะมาก เราคงจะนึกภาพออกว่า มันก็จะเป็นเรื่องยากมากที่เราจะให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ เข้าใจ อย่างที่ควรจะเป็น โดยเฉพาะในภาคปฏิบัติ ได้แก่ Typodont Lab, การทำคนไข้, การ Observe cases หรือแม้แต่เรียนเลคเชอร์บางเรื่อง เช่น การทำ ceph analysis, เรียน Biomechanics, เรียน Muscle Win Concept เป็นต้น ก็จำเป็นที่จะต้องมีการเรียนการสอนแบบมีปฏิสัมพันธ์กัน จึงจะเกิดประโยชน์สูงสุดแก่ผู้เรียน

ดังนั้น ทาง MSI ก็จะมีการเรียนการสอนออนไลน์ได้โดยผ่านทาง Zoom  ในกรณีสอนสด หรือการ upload clip การสอนขึ้นเข้าไปในกลุ่มเฉพาะผ่านทาง Facebook  ซึ่งทาง MSI ก็เคยได้ปฏิบัติกันอยู่แล้วในช่วงเกิดโรคระบาดที่ผ่านมา เพื่อให้การียนการสอนไม่ขาดตอน

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับเรียนจัดฟัน

บทความโดย ทันตแพทย์วิสิทธิ์ ชัยจินดารัตน์ ผู้ก่อตั้งสถาบัน MSI

ประจำอยู่ที่ Modern Smile Dental Clinic